FIKSIMINI

Soldadu Tanggal Lilikuran

Maret katompérnakeun. Nincak tengah peuting nu keur jemplang-jempling, angka lilikuran tina almenak di imah Darma, mindarupa jadi sababaraha urang soldadu. Jlung-jleng. Samakta pakarang. Ningker salaki-pamajikan nu keur guling gasahan. "Serbu...!" komandanna nyorowok bedas naker. Nu boga imah reuwas lain meumeueusan. Méméh pangacianana kumpul, Darma kaburu dibeubeutkeun kana ubin.

Darma. Burial-buncelik. Basa beuheungna dijejek sapatu. Sedeng Suprihatin mah keur kokoséhan, tutas sirahna didagor-dagor kana témbok. Reketek. Awak duanana dibakutet ku tambang. "Ampun, Pa...!" ceuk maranéhna bari rawah-riwih nahan kanyeri. Soldadu nu barangasan téh euweuh nu ngawaro hiji ogé. Peureup, cungur sapatu jeung popor bedil; piligenti ngahanca kana sakujur awak. Lir maung ngamuk gajah meta. Nyiksa bébéakan taya ras-rasan.

Getih cur-cor tina sagala liang. Beungeut geus pejét teu mangrupa. Darma jeung Suprihatin. Ngagalolér teu walakaya. Tutas seubeuh ngakaya, komandanna méré komando. "Mundur...!" Saacan laluncatan deui kana jero almenak, aya saurang soldadu nu napelkeun bom kana dingding.

JURUS NGARANG

NULISKEUN AKSARA GEDÉ
Ku: Ki Hasan
 
1. Aksara gedé dipaké pikeun nuliskeun aksara kahiji dina awal kalimah.
Contona:
- Horéng anjeunna téh midua manah.
- Saha nu can dahar téh?
- Mangga calik!
2. Aksara gedé dipaké pikeun nuliskeun aksara kahiji dina awal kalimah cutatan langsung.
Contona: 
- Manéhna nanya, ”Ku naon budak téh ceurik?”
- ”Yap ka dieu!” omong lanceukna.
- ”Dinten kamari dongkap téh,” walon manéhna.
3. Aksara gedé dipaké nuliskeun aksara kahiji dina kecap anu aya patalina jeung hal-hal kaagamaan, kitab suci, jeung jenengan Allah (kaasup kecap sulur-Na).

JURUS NGARANG

1. Watesan Kecap
 

Kecap mangrupa wangun basa  bebas pangleutikna anu ngandung
harti. Kecap oge mangrupa bagian kalimah pangleutikna anu sipatna
bebas sarta ngandung harti nu tangtu. Harti dina kecap bisa harti leksikal
bisa harti gramatikal.
Minangka wangun basa bebas pangleutikna, kecap diwangun ku
babagian anu leuwih leutik nya eta morfem, engang, jeung fonem. Kecap
bisa diwangun ku hiji morfem atawa leuwih. Anu dimaksud ku morfem
nya eta wangun basa pangleutikna anu ngandung harti. Contona, kecap
kuring diwangun ku hiji morfem, ari kecap  diajar diwangun ku dua
morfem, nya eta morfem  di- jeung morfem  ajar. Kecap kuring diwangun
ku dua engang (ku- jeung  ring), ari kecap diajar diwangun ku tilu engang
(di-, a-, jeung –jar). Kecap  kuring diwangun ku lima fonem (k,  u, r, i,
jeung ng). Kitu deui, kecap diajar diajar diwangun ku lima fonem (d,  i, a,
j, jeung r).
Minangka bagian kalimah pangleutikna nu sipatna bebas, kecap
bisa madeg mandiri lantaran bisa dikedalkeun sorangan tanpa dibarengan
ku unsur lian. Kecap oge bisa dipisahkeun cicingna atawa disela ku unsur
lian. Contona:  kuring, meuli, buku, kamari, ti,  jeung koperasi, dina
kalimah
Kuring meuli buku kamari ti koperasi.
masing-masing mangrupa kecap lantaran madeg mandiri dina eta
kalimah.
2. Wangun Kecap
Wangun kecap mangrupa papasingan kecap disawang tina
babagian atawa unsur-unsurna. wangun kecap teh aya nu tulen keneh can
diropea, disebutna  kecap asal  (salancar), aya nu geus diropea disebutna
kecap rekaan  (jembar).
Proses ngawangun kecap rekaan tina kecap sejen nu jadi dasarna
ku cara nepung-nepungkeun morfem disebut  tata wangun kecap  (proses
morfologis atawa proses morfemis).  Umumna proses morfologis dina
basa Sunda teh mangrupa: